Olie voor noodgevallen

“35 jaar werk, madam. En allemaal echt. Da’s wat ge hier ziet. Daar steken wij al onze energie in.” Hij zegt het vriendelijk maar ernstig, met een half volle pint in de hand. Hij knikt en geeft me een flyer: de hobbyclub viert zijn verjaardag, ze houden weldra open deur.

Ze noemen zichzelf de Modelspoorvrienden. In een walhalla vol wissels, spoorwegbruggen en hellinkjes met kunstmos komen ze geregeld bijeen. Het clublokaal is een uit de kluiten gewassen zolder: een plek waar je als gewone sterveling nooit komt. Tenzij je een ongeneeslijke spoorwegfetisj hebt, of kinderen die smeken om eens te gaan kijken. Aan die laatste kreet kun je uiteindelijk niet weerstaan, en voor je het goed beseft sta je er middenin. Je ziet authentieke spoorborden, oude seinlichten en bagagerekken, vakkundig gemonteerd aan de muur: het wonder van de trein in het klein.

In dit decor staan tafels, liggen meterslange spoorlijnen, zoemen tientallen transformatoren. Het zindert er van de bedrijvigheid. Open deur is nog een paar weken weg, maar niets wordt aan het toeval overgelaten: trajecten moeten getest, snelheden gemeten, ritten in stijl afgelegd. De notitieschriftjes liggen overal, het flesje Supranol staat naast elk bedieningspaneel: “Olie voor noodgevallen, madam.”

Alles zoemt vredig, de herfstzon priemt door de ramen. Maar dan gaat het plots mis. Op de grootste tafel, een magnum opus in miniatuur dat het midden houdt tussen de Alpen anno 1985 en het Zwarte Woud, raakt een trein vast in de tunnel. Paniek. De tafelchef roept zijn collega, alles moet stilgelegd. De bezorgdheid valt van zijn gezicht af te lezen: “Dat is nu al de tweede keer, anders gebeurt het nooit. Zo kunnen we ons werk toch niet aan de mensen presenteren. Allez zeg!”

Een aantal hobbyisten heeft zich prompt rond de tafel geschaard en schudt meewarig het hoofd: neen, dit is inderdaad geen manier van doen. Prompt tovert een van hen – met een Rodenbach in de rechterhand – een dunne, lange stok tevoorschijn: “Hier. Kom. We trekken hem eruit, we hebben geen keuze.”

Er heerst opperste concentratie. Een expert-hobbyist schuift de stok met chirurgische precisie in de tunnel en kotert discreet. De tactiek werkt: de cargotrein komt eruit, wordt terug op het spoor gezet en tuft wat later gezapig verder tussen namaakberg en -dal. Maar wanneer het scenario zich vijf minuten later herhaalt, lopen de gemoederen pas écht hoog op. De woorden “onmogelijk”, “een ramp” en “structureel mankement” vallen. De tafelchef zucht diep, krabt in het haar, twijfelt. Hij heeft zorgen, met grote Z.

De stok wordt opnieuw van onder de tafel gevist en in de tunnel geschoven. Opnieuw komt een locomotief tevoorschijn – “Hij was gekanteld, dat moet écht nagekeken worden!” – die kort daarna zijn rit in het synthetische landschap verderzet. Na dit crisismoment schuifelen de hobbyisten terug naar hun eigen tafels, of naar de toog die detaillistisch is ingericht als wagon. Op de achtergrond toont een televisie de mooiste treinritten van Europa: hier wordt niks aan het toeval overgelaten.

De Modelspoorvrienden keuvelen verder. Uurtabellen worden afgetoetst en nieuwe wagonnetjes aan een keuring onderworpen, tot er aan een kleinere tafel een noodkreet weerklinkt. “Komaan Roger, ‘t was bijkanst prijs. Ik zeg het u nog! Ge moet de 220 in de gaten houden!” Die 220 scheert rakelings voorbij een klein stationnetje en laat een bescheiden spoor van vernieling achter. Ook nu moet de boel stilgelegd. Er komen pincetten, secondelijm, microscopische schroevendraaiers en engelengeduld bij kijken om het decor te redden. De tafelverantwoordelijke – de bril op het puntje van de neus – plaatst het omvergereden schuilhuisje vakkundig terug op het perron. Als de druppel lijm droog is, mag de stroom terug ingeschakeld. Daarna rijdt ‘de 220’ verder, de eindbestemming tegemoet.

Het is al bijna middag als ik het lokaal van de Modelspoorvrienden verlaat. Ik word bedankt voor zoveel interesse – “Ge kunt u altijd lid maken hé, madam, de kinders zijn welkom!” – en krijg nog een flyer toegestopt. “Geef maar aan uwe man thuis.”, zegt de aanvoerder van de hobbyclub erbij.

Ik grinnik, stop de flyer in mijn achterzak.
Over dat lidmaatschap denk ik nog eens na. En over de rest… ach, wat maakt het uit. 😉